Pergolesi: Stabat Mater
Stabat Mater
Giovanni Battista Pergolesi (1710 – 1736) mag dan veel te vroeg zijn overleden, hij heeft ons wel een van de meest ontroerende en indringende composities nagelaten die ons ook nu nog recht in het hart weet te raken.Het is zijn Stabat Mater, voor sopraan, alt en orkest, dat de meeste bekendheid geniet.
Het werk is in opdracht geschreven ter vervanging van het Stabat Mater van Alessandro Scarlatti dat tot dan toe elke Goede Vrijdag in Napels was opgevoerd. De compositie bleef populair, werd het meest gedrukte werk van de achttiende eeuw en werd bewerkt door verschillende andere componisten, onder wie J.S. Bach, die het gebruikte als basis voor zijn motet Tilge, Höchster, meine Sünden, BWV 1083.
Het Stabat Mater is in feite een cyclus van gezangen over Maria die waarschijnlijk omstreeks 1300 is geschreven door Jacopone da Todi. Het is een van de beroemdste middeleeuws-Latijnse gedichten op de Moeder Gods in haar smart om haar gekruisigde zoon. Het is genoemd naar de beginwoorden van het gedicht, Stabat mater dolorosa (‘De moeder stond bedroefd’).
In de 15e eeuw kreeg het Stabat Mater de rol van hymne in de Katholieke liturgie. Het werd dan gezongen op 15 september, de dag waarop het “Feest van de Zeven Smarten van Maria” werd gevierd. Het Concilie van Trente (1543-1563) besloot echter het Stabat Mater weer uit de liturgie te verwijderen, omdat het te profaan zou zijn (meerstemmige muziek en gebruik van niet-bijbelse teksten in de liturgie werden als profaan gezien). Het gedicht behoort sinds 1727 op gezag van Paus Benedictus Xlll weer officieel tot de katholieke misgezangen van het feest van Onze-Lieve-Vrouw van Smarten (15 sept.). Daarnaast werd het sindsdien ook gebruikt als onderdeel van de “Veertien Statiën van de Kruisgang” tijdens de lijdensweek voor Pasen.
Het Stabat Mater is, behalve door Pergolesi, veelvuldig op muziek gezet, onder andere door Haydn, Palestrina, Poulenc, Rossini en Vivaldi. De compositie van G.B.Pergolesi dateert uit 1736. Waarschijnlijk heeft Pergolesi het Stabat Mater met tussenpozen geschreven. Het slotkoor schreef hij toen hij op zijn sterfbed lag (1736). Pergolesi had TBC, waaraan hij op 26-jarige leeftijd stierf.
Op 7 maart a.s. zal dit schitterende werk worden uitgevoerd in de Oud-Katholieke Kerk in Amersfoort.
In een intieme bezetting van sopraan alt, orgel en cello krijgt u de gelegenheid om u mee te laten nemen in de ontroerende schoonheid van dit werk.
De uitvoerenden zijn:
Marjon Strijk – sopraan
Gabrielle Nijhuis – alt
Henk van Zonneveld – orgel
Sarah Haynes – (8′) violone
Datum: Vrijdag 7 maart 2014
Locatie: Oud Katholieke Kerk H. Georgius/St. Joris op ’t Zand te Amersfoort
Aanvang: 20.15 uur
Toegangsprijs: € 10,00